Bir ömür gazetecilik

Sami Kohen, 28 Şubat 2021’de de Nihal Boztekin’in hazırladığı “Sami Kohen Anlatıyor: Ver Elini Dünya-70 Yıllık Gazetecilik Serüveni” isimli kitabın yayımlanması münasebetiyle Sanem Arman’a konuşmuş, “70 yılda devrialem”i anlatmıştı.

Kohen’in gazetecilik macerası çok küçük yaşlarda başlamıştı. Babasının çıkardığı haftalık gazete La Boz de Türkiye’nin (Türkiye’nin Sesi) meskenlerinin salonundaki haber toplantılarına kulak konuğu olan Kohen, bu gazetenin şimdi çocuk yaştayken kendisi için bir okul görevi gördüğünü anlatmıştı röportajda:

Radyodan çeviri

 “13 yaşından itibaren bir formda yazı yazma isteği doğdu bende. Yazmaya şiirle başladım. Birinci şiirim babamın gazetesinde yayımlandı. 1 Şubat 1941 günü, 13 yaşındaydım. Herkes o yaşlarda roman okur. Ben toplumsal bahislerle ilgiliydim. Gazeteciliğe meraklı olduğumu gören babam, arkadaşı Tan Matbaası sahibi Halil Lütfi Dördüncü’ye ‘Yazın 1-2 ay geçirsin yanında bir şeyler öğrenir’ dedi. Gazetenin her ünitesinde bir müddet çalıştım. 21 yaşındayken babamın vefatı üzerine gazeteyi nasıl sürdürebileceğim üzerine baş yormaya başladım. Daha çok haftalık bir haber gazetesi hedeflemiştim. Artık Türkiye’nin Sesi ismini taşıyordu. Çok uzun ömürlü olmadı. Ben günlük gazetede, mümkünse dış haberler alanında çalışmak istiyordum. İngilizce haberler gönderiyordum dışarıya.”

Kohen’in duraklarından biri Yeni İstanbul gazetesiydi. O dönemki çalışmalarını şöyle anlatıyordu: “O devirde dış haberler Anadolu Ajansı vasıtasıyla yabancı ajanslardan alınıp çeviri ediliyor, bülten halinde basılıp Babaali’de saatte bir elden dağıtılıyordu. Akşam 5’te olan haber gece yarısı elimizde olurdu ve sonraki güne kalırdı. Ben de radyo meraklısıydım. Radyodan haberi dinleyip çeviri edip yazmayı teklif ettim. Böylelikle sonraki gün çıkan gazeteler içinde bir tek bizde oluyordu o haber. Masa başında radyo dinleyerek haber atlatıyorduk. ‘Bunun ismine Yeni İstanbul Radyo Servisi (YİS) diyelim’ dedim. YİS bir ajans üzere çalışmaya başladı.”

İpekçi ile yol arkadaşlığı

İleride Milliyet’te birlikte çalışacakları Abdi İpekçi ile yolları Yeni İstanbul’da kesişmişti: “Bizimki sıfır noktasından başlayıp da maalesef öbür sıfır noktasına varıncaya dek çalışma hayatında hiçbir vakit başka olmadan devam eden bir beraberlikti. 1952’de askerden döndüm. Bu ortada Abdi İpekçi İstanbul Ekspres’te çalışmaya başlamıştı. Ben de karar verip oraya geçtim. 1954’te Milliyet yeni formuyla kurulduğu vakit Ali Naci Karacan, Abdi İpekçi’yi çağırıp teklifte bulunduğunda ‘Ne dersin? Ben geçeceğim’ dedi. Abdi ‘Sen de gelir misin’ diye sordu. ‘Anca birlikte kanca beraber’ dedim. Biz Abdi’yle Milliyet’e birinci girenler olduk. Abdi İpekçi damgasını vurdu gazeteye. Bütün sorumluluk ondaydı genel yayın müdürü olarak.”

Milliyet’in iki değerli ismi Sami Kohen ve Doğan Heper, uzun yıllar boyunca birlikte çalıştı. Her iki isim de gazetecilikten asla kopmadı.

‘Kapalı kutular’da antrenmanlı

“Bugün bile kimsenin elini kolunu sallayarak giremediği Kuzey Kore macerası” sorulduğunda Kohen, şunları söylüyordu: “Ben kapalı kutu rejimlere hem Arnavutluk’tan hem Çin’den idmanlıydım. Dünyayla ilgisi yoktu, temsilciliği de bulunmuyordu. Paris’te UNESCO’da Kuzey Kore’nin tanınmadığı halde gözlemci olarak bir misyonu vardı. Paris muhabirimiz köprü oldu. Temmuz 85’te Pyonyang havaalanına ayak bastığımda 70’lerin başındaki Çin’i hatırladım. Burada da havaalanında marşlar çalıyor, Kim Vilayet Sung’un her lisanda kitapları görülüyordu. Lisanını bilseniz bile sokaktaki beşerle direkt temas kurmak mümkün değildi zira konuşturmazlar. Burada da bir aileyle vakit geçirdim. Rejimin göstermelik seçtiği bir aile olduğu muhakkaktı.”

Gazeteden düğüne

Kohen’in evliliği de gazetecilik tutkusu hakkında değerli ipuçları veriyor: “Netleştirdiğimiz bir düğün tarihimiz var, halbuki o günün arifesinde 27 Mayıs İhtilali oluyor. Münasebetiyle sokağa çıkma yasağı var. Mirka telefon etti: ‘Yarın evlenebilecek miyiz?’ Toplantı yasağı var, bizim düğünümüz toplantı sayılır mı? Bir gece evvel sabaha kadar çalışmıştım sonraki gün uykulu vaziyette çıktım gazeteden her şey son dakikada halledildi. Evliliğimiz bile meslek hayatımızın tesiri altında oldu. Biz çok keyifli bir evlilik yaptık. Başarılı bir gazeteci olmuşsam eşimin bunda büyük hissesi var. Ailemin takviyesi benim için çok kıymetli. Eşim Mirka, kızım Jale, oğlum Alp birbirimize daima takviye olduk.”